MARKT EN OVERHEID Dwing techbedrijven tot Marietje Schaake: “Overheden kunnen hun Het boek ‘De tech coup’ is een analyse van de vele manieren waarop bedrijven beslissingen nemen die voorheen uitsluitend aan overheden voorbehouden waren. Schrijver Marietje Schaake draagt een aantal oplossingen aan om de macht terug te krijgen. TEKST: marjolein van trigt • BEELD: shutterstock V 78 iBestuur 52, oktober 2024 oormalig Europarlementariër Marietje Schaake (D66) maakt zich al lange tijd zorgen over de uitholling van de democratie door de groeiende macht van techbedrijven. Daarom wordt ze nogal eens uitgenodigd door regeringsleiders, toezichthouders en gemeenten om mee te denken. Hoe moeten ze omgaan met het probleem dat veel beslissingen over technologie door bedrijven worden genomen, waardoor overheden steeds minder te vertellen hebben over zaken die burgers rechtstreeks aangaan? Keer op keer hoorde de internationaal beleidsdirecteur van het Stanford University Cyber Policy Center zichzelf hetzelfde verhaal vertellen, met altijd te weinig tijd voor alles wat ze te zeggen had. Bovendien vindt ze haar verhaal relevant voor een breder publiek. Een beetje expert weet wat haar in zo’n geval te doen staat: het werd tijd voor een boek. ‘De tech coup’ gaat onder meer over techmiljardair Elon Musk, die in zijn uppie bepaalt of Oekraïne wel of niet wordt ondersteund door satellietinternet van Starlink. Het gaat over de vérgaande lobbypraktijken van Microsoft. Over Meta, dat onder een valse naam de komst van datacentra probeert door te drukken. Over Palantir, dat steeds meer taken van de Amerikaanse overheid overneemt. De analyse van Schaake laat zien dat de voorbeelden niet op zichzelf staan, maar deel uitmaken van een verontrustende ontwikkeling. Kun je wel spreken van een coup als er geen gecoördineerd plan achter zit? “Voor een deel trekken bedrijven wel degelijk bewust macht naar zich toe. Het openbaar bestuur en de politiek worden ondermijnd door lobbyen en soms ook door brutale acties.” Een voorbeeld van zo’n actie komt van Uber,
79 Online Touch Markt en Overheid Home